صندلی دندانپزشکی وسیله‌ای است که بیماری که در ناحیه دندان و لثه دچار عارضه است برروی آن مستقر می‌شود و یونیت ابزاری جهت کنترل حرکات صندلی و کلیه اینسترومنت‌هایی که دندانپزشک به وسیله آن ابزار بیمار را مداوا می‌نماید، می باشد. تمامی یونیت‌های دندانپزشکی دارای پایه‌ای هستند که چراغ دندانپزشکی برروی آن قرار می گیرد.
یونیت شامل ورودی آب و هوا و خروجی فاضلاب است. زیرا آب و هوا برای راه‌اندازی اینسترونت، پوآر، کویترون، ساکشن، کراشوار و دوش آب لیوان مورد استفاده قرار میگیرد. یونیت با استفاده ازهوای فشرده، آب و الکتریسته ازطریق کلید یا پدال فعال می شود؛ و اتصال اینسترومنت های چرخشی و پوآر آب و هوا به یونیت به روش کارمیکند: ۱.شلنگ از بالا. ۲. شلنگ آویز.
نکته مهم در رابطه با یونیت نحوه طراحی آن است. هر برندی سعی میکند تا طراحی خود را ارگونومیک کند یعنی به گونه ای طراحی شود تا کار کردن با ان بسیار ساده و به راحتی بتوان تمامی سطوح آن را با مواد ضدعفونی کننده تمیز کرد و قسمتی نباشد که قابل تمیز کردن نباشد.
بنابراین طراحان نباید فقط زیبایی ظاهری را ملاک قرار دهند و راحتی و ضدعفونی کردن سطوح را در وحله اول مورد توجه قرار دهند.
اجزای اصلی یونیت دندان پزشکی
1.پایه و بازوی یونیت:
یونیت دندانپزشکی و کلیه قطعات مربوط به آن از جمله چراغ یونیت برروی یک بازوی افقی نصب می‌گردد. استقامت مکانیکی بازو و محل آن به گونه‌ای محاسبه و طراحی شده که مجموعه سیستم، متعادل، بدون لرزش و با حداقل وزن ممکن استقرار داشته باشد.
2.چراغ یونیت:
این ابزار کاربردی که بر روی دستگاه تعبیه شده است نور لازم را برای انجام کار فراهم می نماید و دید کافی را برای دندانپزشک فراهم می کند. رنگ نور چراغ باید مانند نور آفتاب باشد زیرا نور ناکافی و زرد رنگ باعث خستگی مفرط چشم دندان پزشک می شود.
اکثر لامپ های چراغ یونیت از نوع کوارتز-هالوژن می باشد لذا به هنگام تعویض لامپ باید از دست زدن به حباب لامپ جدا خودداری کرد زیرا سدیم موجود در پوست دست توسط پوشش کوارتری جذب شده و با بخار هالوژن ترکیب می شود وبدین ترتیب باعث کوتاهی عمر لامپ می شود.
3.کاسه کراشوار و دوش آب لیوان:
ایت قسمت باید گودی مناسب داشته و فاصله آن تا بیمار طوری باشد که به هنگام تخلیه آب دهان اطراف آن آلوده نگردد و آب بطور کامل درون کراشوار چرخشی داشته و خرده های آمالگام و یا خرده های دندان وارد فاضلاب نشود و آب داخل کراشوار تخلیه مناسب داشته باشد. جنس کراشوار نباید طوری باشد که مواد دندانپزشکی یا مواد ضدعفونی، باعث تغییر رنگ آن شود.
4.میز دندانپزشک (تابلت):
کنار صندلی دندانپزشک یک میز قرار میگیرد و چپ و یا راست بودن آن قابل تغییر است. برروی این میز یک سری دکمه جهت کنترل قسمت‌های مختلف یونیت و صندلی و حتی امکانات اضافی دیگر وجود دارد. از مهمترین کلیدهایی که معمولاً بر روی تمامی یونیت‌های دندانپزشکی یافت می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- Chair up/down
- Backrest movement
- Cold/hot water
- Height control
- Instrument speed control
- Zero position
5.میز دستیار:
دکمه های تابلت عموما بر روی میز دستیار نیز وجود دارند. در یونیت های کارتی تابلت به صورت یک میز جدا و پرتابل در کنار یونیت قرار می گیرد.
در داخل تابلت شلنگ‌های مربوط به اینتسرومنت‌ها وجود دارد که وظیفه آن انتقال آب و هوا از تابلت به مهره های توربین و همچنین کشیدن آب، خون و بزاق بیمار است و به دو صورت ثابت و یا تلفنی موجود می باشند. معمولاً شلنگ‌های آبی طبق استاندارد اروپایی برای هوا و شلنگ‌های سبز برای آب و شلنگ سفید برای مخلوط آب و هوا یا اسپری می‌باشند.
6.ساکشن:
این قسمت از یونیت دندانپزشکی وظیفه مکندگی بزاق جمع شده در دهان بیمار را دارد تنا دندانپزشک بتواند دید کافی داشته باشد. ساکشن در دو مدل بزاق کش و ساکشن مرکزی وجود دارد. بزاق کش دارای مکش نسبتاً ضعیف می باشد و برای مکش بزاق بکار می رود ولی برای کشیدن خون و بزاق غلیظ و مایعات چرکی از ساکشن مرکزی استفاده می شود که مانند جاروبرقی عمل می کند و قدرت مکش آن بین 10 تا 15 برابر ساکشن های معمولی می باشد.
7.پوآر: نام دیگر آن سرنگ آب و هوا می باشد عمل آب سرد، آب گرم، هوای سرد، هوای گرم، اسپری سرد و اسپری گرم را برعهده دارد.
8.کنترل بلوک:
واحدی است که عمل تقسیم و قطع و وصل و انتقال آب و هوا به اینتسرومنت‌های دندانپزشکی را بر عهده دارد و از مهمترین اجزای تابلت یونیت می باشد. سیستم کنترل بلوک کاملاً بصورت پنوماتیکی است. که البته در داخل یونیت، شیرهای پنوماتیکی، ایرسوئیچ ها و جعبه های تقسیم مختلف وجود دارند.
9.جعبه جانبی یونیت:
قسمت اصلی یک یونیت باکس جانبی آن است که در داخل آن عموماً بزاق کش جداکننده آمالگام و منبع ذخیره آب قرار دارند. همچنین در انواع قدیمی‌تر یونیت بوسترهایی برای رگلاژ فشار هوا درایو توربین‌ها و آنگل‌ها در این قسمت قرار داده می‌شود.
10.قطعات دستی یا هندپیس:
قطعات چرخشی هستند که به منظور بریدن، تمیز کردن و صیقل دادن دندان ها استفاده می شوند. راه اندازی هندپیس ها ممکن است از طریق سیستم راه انداز پنوماتیک، تسمه ای یا الکتریکی صورت گیرد.
به دو دسته سرعت پایین و بالا تقسیم می شوند:
- هندپیس های سرعت پایین: این قطعه دارای سرعت چرخش کمی می باشد و سرعت آن از طریق دسته هندپیس کم نمی شود معمولاً سرعت آن نزدیک به 20000دور در دقیقه می باشد. از این نوع می توان از ایرموتورها نام برد.
- هندپیس های سرعت بالا: این قطعات با سرعت های بالاتر از 100000دور در دقیقه می چرخند از جمله توربین ها. توربین ها شامل سر دوکی شکل، مته، پروانه، نگهدارنده و اورینگ ها می باشند.
11. سیستم هوای فشرده دستگاه:
هوای فشرده پس از کمپرسور وارد فیلتر رگلاتور که در قسمت جلو صندلی قرار گرفته است می‌شود و پس از عبور از فیلتر رگلاتور، هوای خشک با فشار تنظیم شده‌ای که بسته به نوع یونیت و اینسترومنت‌های به کار رفته متغیر است وارد سیستم یونیت می‌گردد. معمولاً از سیستم یونیت سه انشعاب به ترتیب جهت هوای دستیار، سیستم کنترل یونیت و هوای سرنگ تابلت خارج می‌شود.
12. پایه مانیتور و مانیتور:
در یونیت هایی که دارای دوربین داخل دهانی هستند، یک پایه مانیتور جهت نصب مانیتور تعبیه شده که از داخل آن سیستم برق جهت راه‌اندازی مانیتور عبور میکند. مانیتور نصب شده نیز باید دارای Tuner یا capture TV باشد تا بتواند تصاویر را مستقلاً نمایش دهد.
13.پدال پایی:
کلیه حرکات صندلی و راه‌اندازی اینسترومنت‌ها را می‌توان با فوت کنترل یا همان پدال پا نیز انجام داد. بعضی از پدال‌ها الکتریکی و برخی که معمولاً قدیمی‌تر هستند پنوماتیکی می‌باشند و معمولاً دارای یک وزنه برای حفظ تعادل و یک دسته برای کنترل حرکات صندلی و یک سری دکمه جهت راه‌اندازی اینسترومنت‌ها می‌باشند.
14.صندلی:
یکی از مهمترین اجزای یونیت است که باید قابلیت تنظیم شدن را داشته باشد در حالت ایده ال صندلی باید قابلیت تغییر ارتفاع و پشتی، زاویه زیر سر بیمار، پشتی و پایی را داشته باشد. نیروی لازم برای انجا این تغییرات در یونیت توسط کمپرسور انجام می شود.
15.کمپرسور:
قلب تپنده یونیت است و تمامی حرکاتی که بر روی یونیت انجام می شود کار کمپرسور است. دو نوع کمپرسور در دندانپزشکی دیده می شود:
- خشک (oil free): هیچگونه اثر سوء چه در درمان و چه در سلامت یونیت ندارد.
- روغنی یا صنعتی: کمپرسور روغنی یا صنعتی :از معایب این نوع کمپرسور ایجاد هوای مرطوب آلوده به روغن که در کارهای ترمیم با کامپوزیت شرایط نامناسب ایجاد می کند. هوای آغشته به روغن روی کلیه قطعات لاستیکی اعم از شلنگ ها و قطعات داخل یونیت که به نوعی با هوا فعال می شوند، اثرات مخرب دارد و باعث تغییر شکل آنها می شود. در نتیجه اختلال در کار یونیت ایجاد می شود .
16. تابوره ها:
عمولاً 2 عدد تابوره یا صندلی کوچک گردان یکی برای دندانپزشک و دیگر برای دستیار در هر یونیتی وجود دارد که هیدرولیک بوده و ارتفاع آن قابل تنظیم است.
17. شیر برقی:
از لحاظ مکانیکی تا زمانی که برق به شیر برقی نرسد مسیر ورودی و خروجی را مسدود نگه می دارد و چنانچه به این شیرها ولتاژ مناسب اعمال شود یک میدان مغناطیسی ایجاد می کند و باعث می شود که اهرم فلزی آن به بالا رانده شود و مسیر بین ورودی و خروجی باز شود. حال چنانچه برق از سیستم قطع شود فنر باز شده و مسیر بین ورودی و خروجی را می بندد.
18. پنومات: وسیله ای است که با اعمال یک فشار (توسط آب یا هوا) مسیر بین خروجی و ورودی را باز می کند.
19. رگلاتور: وسیله ای است برای تنظیم فشار آب یا هوا در یک فشار ثابت.
عوامل موثر در خرید یونیت و صندلی دندانپزشکی
- قیمت یونیت
- کیفیت و استاندارد
- زیبایی و جذابیت
- امکانات و آپشن ها
- کاربری و نحوه کار کردن
- خدمات پس از فروش
- موارد مربوط به مکان نصب یونیت