چگونه متوجه بیماری دیابت می شویم؟
نحوه رسیدن به تشخیص عوارض دیابت تا حدود زیادی به نوع آن بستگی دارد. دیابت نوع ۱ که معمولا در سنین کودکی و نوجوانی خود را نشان می دهد و علت آن از بین رفتن سلول های تولید کننده انسولین می باشد به اصطلاح خیلی پر سر و صدا آغاز می شود. به این صورت که چون انسولین وجود ندارد در عرض مدت کوتاهی قند، بالا رفته و بیمار دچار حجم زیاد ادرار، تشنگی شدید و کاهش وزن می شود. والدین خیلی سریع متوجه این تغییرات در کودک شده و او را برای آزمایش نزد پزشک می آورند.
در مورد دیابت نوع ۲ که داده و به علت مجموعه ای از عوامل یعنی اختلال در ترشح انسولین، اختلال در تأثیر آن و همچنین افزایش تولید قند به علل مختلف در بدن ایجاد می شود، اوضاع متفاوت است. گاهی بیمار سال ها مبتلا به دیابت و یا حتی اختلال در قند ناشتا (قند بین ۱۰۰ و ۱۲۶) بوده، اما به پزشک مراجعه نمی کند و تنها پس از پیدا شدن عوارض دراز مدت دیابت مثل اختلال در دید، گزگز و مورمور اند داغ شدن کف پاها و یا اختلال در فعالیت جنسی مردان به پزشک مراجعه می کند.
البته در بیمارانی که عامل اصلی دیابت نوع ۲ در آنها اختلال در ترشح انسولین است امکان دارد با علائمی شبیه علائم دیابت نوع ۱ یعنی پرنوشی، پر ادراری و یا کاهش وزن شدید به پزشک مراجعه کنند.
برای جلوگیری از عوارض دراز مدت دیابت بهترین کار تشخیص به موقع و درمان دقیق آن است. برای تشخیص زودرس دیابت نوع ۱، لازم نیست که از کودکان آزمایش قند خون را به طور مکرر کنترل کنیم، زیرا فاصله ای بین شروع بیماری و تشخیص آن وجود ندارد، اما برای تشخیص زودرس دیابت نوع ۲ پیشنهادهایی شده است.
عوارض اصلی دیابت کدامند یا به عبارت دیگر اگر دیابت را خوب کنترل نکنیم بر کدامیک از ارگان های بدن تأثیر می گذارد؟
دیابت مانند فشار خون در صورت عدم کنترل دقیق تقریبا بر همه ارگان های اصلی بدن تأثیر می گذارد. برای سهولت کار، ابتدا در جدول ۱-۲ عوارض دیابت را تقسیم بندی کرده و سپس آن را به طور مفصل توضیح می دهیم.
عوارض حاد:
برای فهم بهتر عوارض حاد به شرح دو حالت می پردازیم که هر دو از عوارض حاد دیابت هستند اما اولی بیشتر در دیابت نوع ۱ و دومی بیشتر در دیابت نوع ۲ بوجود می آید.
عارضه حاد در دیابت نوع ۱: کودکی را در نظر بگیرید که یک بیمار شناخته شده دیابت است و تحت نظر پزشک به طور مرتب انسولین خود را استفاده می کند، زمانی، مادر متوجه می شود که کودکش ظرف ۲ تا ۳ روز گذشته بی حال شده است، بیشتر از حد معمول ادرار میکند و دائم تشنه است. احساس می کند کودکش کمی گیج است، حالت تهوع دارد و نسبت به قبل تعداد نفس هایش بیشتر شده است. گاهی دل درد شدید به علائم کودک اضافه می شود. مادر، کودکش را به اورژانس می برد و در آنجا پس از انجام آزمایشات اولیه به او می گویند قند کودکش ۴۰۰ است و اسید خونش زیاد شده است. افزایش بیش از حد قند خون و زیاد شدن میزان اسید آن به علاوه مجموعه یافته های آزمایشگاهی دیگر که توضیح آنها در این کتاب برای بیماران ضروری نیست حالتی را پدید می آورد که به آن کتواسیدوز دیابتی می گوییم. این حالت از اورژانس های جدی در طب اطفال، و همچنین بالغین است. پزشکان کشیک بلافاصله دست به کار شده و با استفاده از تزریق مایعات به بدن، استفاده از انسولین معمولی و به کار بردن دستورالعمل هایی که خاص چنین بیمارانی است، کودک را درمان می کنند. یکی از اقدامات ضروری پیدا کردن عاملی است که کودک را به سمت این حالت سوق داده است. این حالت می تواند عدم تزریق انسولین، بوجود آمدن عفونت در قسمت های مختلف بدن و… باشد.
عارضه حاد در دیابت نوع ۲: مرد ۷۵ ساله ای را در نظر بگیرید که با تشخیص دیابت تحت نظر پزشک می باشد.
اطرافیان طی چند روز گذشته متوجه تغییراتی در حالات بالینی او می شوند مثل پرنوشی، پر ادراری، کاهش وزن شدید، افت فشار خون، | گیجی، منگی، خواب آلودگی و….
بیمار به اورژانس آورده شده و در آزمایش اولیه متوجه قند حدود ۷۰۰ در او می شوند، تفاوت این بیمار، با کودکی که در بالا توضیح داده شد، در عدم افزایش واضح میزان اسید خون است. یعنی بسیاری از علائم کودک را دارد اما اسید خونش افزایش واضح دارد. این حالت را کومای دیابتی با اسمولاریته بالا می نامیم. بلافاصله کسری اقدامات درمانی مانند تزریق مایعات، تزریق انسولین و… آغاز می شود. همانند کتواسیدوز دیابتی، اقدامات تشخیصی لازم برای پی بردن به علت ایجاد این حالت ضروری است.
عوارض مزمن:
دیابت چه آثار سوئی بر روی چشم می گذارد؟
سه عارضه اصلی چشمی که به دنبال دیابت طول کشیده و خوب کنترل نشده بوجود می آیند عبارتند از: آسیب شبکیه چشم، افزایش فشار داخل چشم که به آن گلوکوم یا آب سیاه می گوییم همچنین کدر شدن عدسی چشم که آن را کاتاراکت یا آب مروارید می نامیم.
مهمترین اختلال چشمی در اثر دیابت، آسیب به دیواره عقبی چشم است که شبکیه نام دارد. به طور طبیعی تصویر اجسام برای دیده شدن، باید از قسمت های مختلف چشم از جمله عدسی عبور کرده و بر روی شبکیه بیفتد، این تصویر توسط عصب چشم به قشر مغز منتقل شده و در آنجا تفسیر می گردد. شبکیه توسط عروق ریز و کوچک تغذیه می شود بنابراین وقتی در اثر دیابت، رگهای کوچک آسیب می بینند، شبکیه هم در این محدوده قرار می گیرد، هر چه دیابت دیرتر تشخیص داده شود یا خوب کنترل نشود میزان این آسیب بیشتر خواهد بود و به همین دلیل است که در حال حاضر یکی از شایعترین علل اختلال بینائی در همه دنیا دیابت است.
بیمار پس از تشخیص دیابت، توسط پزشک به متخصص و پزشکی معرفی می گردد تا میزان آسیب وارده را تعیین کند و پس از آن این معاینه هر ۶ ماه یک بار تکرار می شود.
در دیابت نوع ۱، چون تشخیص خیلی زود گذاشته می شود، معمولا حدود ۵ تا ۱۰ سال طول می کشد تا آسیب چشمی شروع گردد اما از آنجایی که فاصله بین شروع و تشخیص بیماری در دیابت نوع ۲ معمولا چندین سال طول می کشد، حدود ۵۰ درصد بیماران، وقتی که تشخیص داده می شوند دچار درجاتی از عوارض چشمی دیابت هستند. چشم پزشک بیمار را از میزان آسیب شبکیه آگاه می سازد و به وی می گوید که : در حال حاضر به دخالت لیزر نیاز دارد یا خیر؟
چشم پزشک اگر صلاح بداند علاوه بر معاینه چشم با دستگاه افتالموسکوپ، برای بررسی دقیقتر میزان آسیب وارد آمده به شبکیه از آنژیوگرافی ( بررسی رگها با استفاده از مواد حاجب) استفاده می کند.
دیابت چه تأثیری بر روی کلیه ها دارد؟
کلیه‌ها در اثر دیابت آسیب می بینند و مؤثرترین عامل در شدت و کلیه ها مدت زمان دیابت، میزان قند، همراهی سایر فاکتورهای با ساز مثل فشار خون بالا، اختلالات چربی و … می باشد.
برای شروع عوارض کلیوی در دیابت نوع ۱ حدود ۵ تا ۱۰ سال زمان لازم است اما بسیاری از بیماران دیابت نوع ۲، معمولا در هنگام تشخیص دچار درجاتی از آسیب کلیوی می باشند.
اساس اختلال کلیوی در بیماران دیابتی، دفع پروتئین از کلیه ها می باشد که معمولا از مقادیر کم شروع شده و در صورت عدم کنترل مناسب قند، به مقادیر بالاتر می رسد، وقتی دفع پروتئین از کلیه ها به مقدار بیشتر از حدود ۳۰۰ میلی گرم در روز رسید، نارسایی کلیه آغاز شده و حدود ۵۰ درصد از بیماران ۷ تا ۱۰ سال پس از آغاز این مرحله به مرحله پایانی نارسائی کلیه می رسند یعنی مرحله ای که فرد بدون دیالیز یا پیوند نمی تواند به زندگی طبیعی خود ادامه دهد.
سؤال اصلی در اینجا، این است که چگونه می توان از آسیب کلیوی جلوگیری کرد یا پیشرفت آن را به تأخیر انداخت؟ پنج اقدام اصلی که ما را در رسیدن به این هدف کمک می کند عبارتند از:
۱. کنترل دقیق قند خون
٢. کنترل دقیق فشارخون
٣. کنترل دقیق چربی های خون
۴. استفاده از داروهای خانواده کاپتوپریل حتی اگر فشار خون در حد نرمال باشد.
۵. استفاده از آسپرین با دوز حدود ۸۰ میلی گرم در روز بدیهی است که همه اقدامات ذکر شده فوق باید تحت نظر پزشک و با راهنمایی او باشد.
کدام قسمت از دستگاه اعصاب به وسیله دیابت آسیب می بیند و چه عوارضی ایجاد می کند؟
اعصاب بدن را به طور ساده می توان در سه دسته طبقه بندی کرد:
الف – اعصاب مرکزی: مثل اعصابی که به عضلات چشم ها رفته و باعث حرکت آنها می شوند.
ب – اعصاب محیطی: که خود به اعصاب حسی و اعصاب حرکتی تقسیم می شوند. اعصاب حسی، وظیفه پیام رسانی از سطح پوست (سرما، گرما، سوزش) به مغز را دارند. اعصاب حرکتی از قشر مغز شروع شده و خود را به نخاع می رسانند، سپس از آن خارج شده، به عضلات رفته و آنها را به حرکت در می آورند.
ج – اعصاب خودکار: بخش هایی از ارگان‌های بدن بدون دخالت ما و بر اساس قوانینی که خالق هستی برای آنها وضع کرده انجام وظیفه می کنند. دستور لازم برای انجام وظایف ذکر شده به وسیله اعصابی که خودکار نامیده می شود به آنها می رسد.
الف – دستگاه اعصاب مرکزی :
دستگاه اعصاب مرکزی از نیمکره های مغزی، مخچه، بصل النخاع، اعصاب دوازده گانه جمجمه ای و… تشکیل شده است. بعضی از اعصاب دوازده گانه مغزی مثل عصب شماره ۳، ۴ و ۶ دیابت آسیب می بینند. چون این سه عصب باعث انجام حرکات متناسب در چشم ها می شوند، آسیب هر کدام از آنها علائمی ایجاد می کند که شایعترین حالت آن دوبینی است، البته این عارضه موقتی بوده و در عرض چند ماه به خودی خود برطرف شده و جایی برای نگرانی بیمار وجود ندارد.
شکل ۱، خانمی را نشان می دهد که در اثر دیابت عصب زوج ۶ از چشم راست او آسیب دیده و بنابراین به سمت داخل انحراف پیدا کرده است. این ضایعه که معمولا در عرض ۶ ماه به خودی خود برگشت می کند باعث دوبینی در بیمار می شود.
شکل ۱- فلج عصب ۶ در چشم راست بیمار
ب – اعصاب محیطی:
همانطور که اشاره شد، اعصاب محیطی به دو گروه حسی و حرکتی تقسیم می شوند. اعصاب حسی بخصوص در پاها، زودتر از اعصاب حرکتی آسیب های خود را نشان می دهند و گاهی از اولین علائمی هستند که بیمار را مبتلا کرده و او در هنگام انجام اقدامات تشخیصی و درمانی برای این حالات است که متوجه دیابت می شود.
بیمار از گزگز، مورمور، خواب رفتگی و گاهی داغی یا سردی پاها شاکی است. احساس دردهای شدید در اندام ها بخصوص اندام تحتان دیگر نشانه های درگیری اعصاب حسی است. درد بخصوص در شب فوق العاده شدید و آزاردهنده بوده و گاهی شدت درد بیمار را به گر می اندازد.
برای درمان این دردها، داروهای متعددی وجود دارد که داروهای ضد افسردگی مثل آمی تریپتیلین، خواب آورها مثل کلونازپام، داروهای ضد صرع مثل کاربامازپین و گاباپنتین از داروهایی هستند که در این حالات کاربرد دارند. البته این حالات معمولا پس از گذشت حدود ۱ سال و با تخریب کامل اعصاب از بین می روند.
اختلال در اعصاب حرکتی محیطی، در حالات پیشرفته آسیب ناشی از دیابت مشاهده می شود، بیمار از ضعف عضلات شانه ای و قسمتهای فوقانی اندام تحتانی شاکی است به صورتی که گاهی در بالا رفتن از پله ها یا بلند شدن از زمین دچار مشکل می شود.
متأسفانه در حال حاضر، درمان مؤثری برای آسیب اعصاب حرکتی وجود ندارد و همچنان توصیه این است که:
مانع از ابتلای به دیابت شوید یا اگر دیابت آغاز شد و خود را نشان داد آن را جدی گرفته و مهارش کنید.
اعصاب خودکار:
اعضائی مانند قلب و عروق، دستگاه گوارش، دستگاه ادراری تناسلی و پوست از اعصاب خودکار دستور می گیرند. ا بنابراین وقتی اعصاب خودکار در اثر دیابت آسیب ببینند علائم متعددی را بوجود می آورند که در اینجا به ذکر چند نمونه می پردازیم.
١. دستگاه قلب و عروق:
اعصاب خودکار به قلب و عروق ما دستور می دهند وقتی از جایمان بلند می شویم علاوه بر افزایش تعداد ضربان قلب، عروق محیطی مار ار نیز تنگ کنند تا فشار خون ثابت مانده و از سرگیجه جلوگیری شود.
این دستورات در اثر آسیب اعصاب خودکار اجراء نمی شوند بنابراین بعضی از بیماران دیابتی هنگام بلند شدن از زمین دچار سرگیجه شده و چشم هایشان سیاه تاریکی می کند. برای درمان این حالت می توان به بیمار عن مایعات و نمک کافی مصرف کند همچنین جوراب های حمایتی برای اندام تحتانی را بپوشد. در صورت عدم جواب به این اقدام می توان از داروهایی که حجم آب بدن را زیاد می کنند مثل فلودروکورتیزون، یا داروهایی که عروق را تنگ می کنند مثل یوهمبین استفاده کرد. البته عوارض جانبی این داروها زیاد بوده و تنها در حالات خاص، همچنین توسط پزشک تجویز می شوند.
٢. دستگاه گوارش:
بسیاری از بیماران دیابتی که چندین سال از شروع دیابت آنها گذشته است از سیری زودرس، سنگینی سر دل پس از غذا خوردن، نفخ و دوره های اسهال یا یبوست شاکی هستند. علت اصلی سیری زودرس یا سنگینی سردل پس از غذاخوردن حالتی است که به آن فلج معده دیابتی می گوییم. برای درمان این عارضه می توان از داروهای خانواده متوکلوپرامید یا از داروهایی مثل سيزاپراید، حدود نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی استفاده کرد. البته سيزاپراید دارویی است که می تواند در افراد مسن عوارض قلبی ایجاد کند. پس همانند سایر داروها باید تحت نظر پزشک و با میزانی که او تجویز میکند استفاده شوند.
اسهال شبانه که به صورت متناوب همراه با یبوست وجود دارد یکی از نشانه های واضح آسیب اعصاب خودکار دستگاه گوارش در اثر دیابت می باشد.
برای درمان اسهال دیابتی، اگر علت دیگری مثل رشد بیش از حد باکتری ها وجود نداشته باشد می توان از داروهایی همچون لوپرامید یا دیفنوکسیلات استفاده کرد.
٣. دستگاه ادراری:
مثانه علاوه بر اعصاب ارادی توسط اعصاب خودکار، نیز عصب دهی می شود یعنی وقتی فشار داخل مثانه در اثر جمع شدن ادرار به حد معینی رسید توسط گیرنده هایی در دیواره مثانه احساس شده و به مغز فرستاده می شود، مغز پیام را تحلیل کرده و در صورتی که شرایط آماده باشد، دستور باز شدن دریچه خروجی را می دهد، مثانه توسط اعصاب خودکار منقبض شده و ضمن باز کردن گردن مثانه، ادرار خارج می شود. در اثر آسیب عصبی، (اگر شدید باشد) بیمار متوجه پر شدن مثانه خود نمی شود به علاوه قادر به تخلیه آن نیست که نتیجه اش بوجود آمدن مثانه ای با گنجایش چندین لیتر ادرار در زیر شکم می باشد: بیمار بی اختیاری پیدا کرده و از نظر کنترل ادرار به دوران نوزادی، شیر خواری و … بر می گردد.
۴. دستگاه تناسلی:
هم زنان و هم مردان دچار آسیب و اختلال در دستگاه تناسلی ناشی از دیابت می شوند. شکایت اصلی مردان دیابتی، اختلال در نعوظ می باشد. که با افزایش سن همچنین افزایش مدت بیماری دیابت، بر میزان شیوع آن افزوده می شود. گاهی یک بیمار برای اولین بار وقتی با این شکایت به پزشک مراجعه می کند متوجه دیابت خود می شود.
برای درمان این عارضه راه های متعددی وجود دارد که یکی از آنها استفاده از قرص ویاگرا تحت نظارت دقیق پزشک می باشد زیرا این دارو می تواند عوارض قلبی با اهمیتی ایجاد کند.
اختلال عملکرد جنسی ناشی از دیابت در زنان نیز دیده می شود که نتیجه آن سه شکایت اصلی زیر است:
الف – کاهش میل جنسی
ب – درد به هنگام آمیزش
ج – کاهش حالت نرمی واژن
برای درمان این اختلالات می توان از مواد نرم کننده واژن، درمان عفونتهای واژن و همچنین استروژن استفاده کرد که هم نوع خوراکی یا تزریقی آن وجود دارد و هم می توان آن را به صورت موضعی در واژن استفاده کرد.
دیابت چه تأثیری بر رگ های قلبی می گذارد و چگونه می توان از رگ های قلبی در برابر آن مراقبت کرد؟
دیابت از مدت ها قبل به عنوان یک عامل خطرساز برای بیماریهای قلبی شناخته شده است. از آنجایی که بیماران دیابتی نسبت به افراد معمولی زودتر دچار مشکلات قلبی مثل سکته قلبی و یا نارسایی قلبی می شوند، همواره سعی بر این بوده است تا با کنترل دقیق دیابت، آغاز این مشکلات را به تأخیر انداخت.
البته به طور مستقیم ثابت نشده که کنترل دقیق قند، عوارض رگهای بزرگ از جمله رگهای قلبی را مهار کند اما از آنجایی که اگر دیابت خوب کنترل نشود می تواند اختلال چربی ایجاد کند یا باعث بالا رفتن فشار خون شود و این دو عامل به عنوان فاکتور خطرساز برای رگهای اقلبی مؤثر هستند، با یک حساب سرانگشتی می توان نتیجه گیری کرد که کنترل دقیق برای این منظور کاملا مفید است.
برای درمان اختلالات رگهای قلبی تفاوتی میان بیماران دیابتی و هر اقدامی که برای بیماران غیر دیا می دهیم برای بیماران دیابتی هم مفید است.
به عنوان مثال در هر دو گروه بیماران دیابتی و غیر دیابتی) آس مفید است. در بیماران دیابتی باید کلسترول بد (LDL) را به زیر ۱۰۰ رساند، باید کلسترول خوب (HDL) را در آقایان به بالاتر از ۴۰ و در خانم ها بالاتر از ۵۰ رساند همچنین باید تری گلیسرید را به مقادیر کمتر از ۱۵۰ رساند. برای رسیدن به مقادیر چربی ذکر شده علاوه بر استفاده از داروهای لازم، تغییر رژیم غذایی و اصلاح شیوه زندگی توصیه می شود.
حال سؤال این است: منظور از اصلاح شیوه زندگی برای درمان اختلالات چربی چیست؟
چهار اقدام اساسی در اصلاح شیوه زندگی عبارتند از:
۱- عدم مصرف سیگار
۲ – کنترل فشار خون
۳ – ورزش منظم
۴- کاهش وزن
دیابت چه تأثیری بر رگ های مغزی می گذارد؟
همانطور که در جدول ۱ تقسیم بندی شده است، رگهای مغزی به عنوان دومین گروه از رگهای بزرگ در اثر دیابت آسیب می بیند. سکته های مغزی در بیماران دیابتی ۳ برابر بیماران غیر دیابتی استوا همه اقداماتی که برای مراقبت از عروق قلبی عنوان شد، در مراقبت از عروق مغزی نیز مصداق پیدا می کنند.
منظور از آسیب رگهای محیطی در اثر دیابت چیست؟
به یک مثال توجه کنید. در بین بیماران من، مرد هفتاد ساله ای بود که از حدود ۲۰ سال قبل با تشخیص دیابت تحت مراقبت قرار داشت. سرگذشت او می تواند برای فهم آسیب عروق محیطی ناشی از دیابت مفید باشد. بیمار برای مدت طولانی از لنگش متناوب شاکی بود. منظور از لنگش متناوب حالتی است که بیمار پس از مدتی راه رفتن دچار کرختی و ضعف پاها شده، مجبور می شود بایستد یا نشسته و به جلو خم شود تا مشکلات پاهایش برطرف شود. بیمار به راه خود ادامه داده و مجددا پس از طی کردن مسافت کوتاهی، مشکلش عو این حالت دو علت اصلی دارد: ۱- علت عروقی ۲- علت عصب
بیمار معرفی شده به علت کمردرد همراه با لنگش متناوب به ستون فقرات مراجعه کرده و پس از انجام اقدامات تشخیصی تحت عمل جراحی با تشخیص بیماری دیسک و تنگی کانال نخاعی قرار می گیرد پس از عمل، مشکل بیمار حل نشده و این بار پس از انجام آنژیوگرافی و… توسط جراح عروق تحت عمل جراحی قرار گرفته و مشکلش برطرف می شود.
رگ های بزرگ محیطی که از آئورت (شاهرگ بدن که خون تصفیه شده را از قلب بیرون می آورد) سرچشمه می گیرند و حتی خود آئورت به مرور زمان در اثر وجود فاکتورهای خطرساز مثل دیابت، فشار خون بالا، چربی بالا، سیگار کشیدن و … دچار تنگی شده و متناسب با محل تنگی، همچنین شدت تنگی می توانند آثار متعددی بوجود آورند.
آیا دیابت بر پوست هم آثار نامطلوب می گذارد؟
تأخیر در بهبود جراحات و زخم های پوستی را تقریبا همه بیماران دیابتی تجربه کرده اند. به علاوه اگر ساق پای یک بیمار دیابتی را مشاهده کنید، لکه های پوستی قرمز رنگی را می بینید که «لکه های پوستی دیابتی» نامیده شده و اغلب به علت ضربه های کوچک به ساق پا بوجود می اید این لکه های پوستی در مردان مسن بیشتر دیده می شوند. ضایعه دیگری که می تواند در بیماران دیابتی ایجاد شود یک پلاک پوستی بیضی شی حاشیه مشخص است که بر روی ساق پا، دست‌ها یا پشت می شود.
یکی دیگر از ضایعات پوستی که در افراد دیابتی دیده می شود از بین رفتن چربی های زیر پوست یا برعکس افزایش چربی های زیر پوست در محل تزریق انسولین می باشد که البته استفاده از انسولین انسانی باعث کاهش این دو عارضه شده است.
آیا دیابتی ها بیشتر دچار عفونت می شوند؟ کدام عفونت ها شایعتر است؟
همانطور که می دانید، دسته ای از گلبول های بدن که در خون شناس هستند و گلبول سفید نامیده می شوند کار دفاع از بدن را برعهده دات قند بالای خون در دراز مدت فعالیت مناسب این گلبول ها را مختل کرده و زمینه را برای عفونت آماده می کند. به علاوه چون رگهای محیطی بدن تنگ می شوند و خون کافی به محل عفونت نمی رسد، باکتری ها زمان و مکان بیشتری برای تاخت و تاز در اختیار دارند.
محل های شایع برای عفونت در بیماران دیابتی عبارتند از:
ریه ها، دستگاه ادراری، پوست و دستگاه تناسلی خانم ها. بعضی از انواع عفونت ها تنها در بیماران دیابتی مشاهده می شوند و در افراد معمولی خیلی کم به چشم می خورند مثل عفونت کانال خارجی گوش با میکروبی به نام پسودومونا آئروژینوزا.
پای دیابتی چیست؟
من عمویی دارم که دیابتی است و پزشکان مجبور شده اند دو تا از انگشتان پای راستش را قطع کنند. چرا به این مرحله رسیده است. آیا می شود کار دیگری کرد؟
هنگام صحبت کردن از عوارض دیابت به لغتی برخورد می کنیم که پای دیابتی نام دارد.
همانطور که در قسمت عوارض عصبی دیابت توضیح داده شد، با مدت زمان و به دنبال کنترل نامناسب قند خون، اعصاب حسی و از همه مهمتر اعصاب حسی پاها دچار اختلال شده و از جمله حس درد از بین می رود. بنابراین گاهی بر اثر یک آسیب کوچک که بیمار متوجه آن نشده، به مرور زمان، یک زخم بزرگ بوجود می آید و چون سیستم دفاعی بدن (شامل گلبولهای سفید خوب کار نمی کنند، عفونت هم به این زخم اضافه شده و مجموعه این ها، پای دیابتی را بوجود می آورند. برای جلوگیری از بوجود آمدن یا جلوگیری از پیشرفت این نوع زخم ها باید به چند نکته توجه داشت:
۱. انتخاب کفش متناسب از نظر اندازه و فشاری که بر قسمت های مختلف پا وارد می کند.
٢. معاینه روزانه پاها در انتهای هر روز برای آگاهی و اطمینان از سلامت پاها یا احیانا ایجاد شدن یک زخم کوچک و ساده
٣. تمیز و مرطوب نگه داشتن روزانه پاها
۴. در منزل و بر روی فرشها پابرهنه راه نرویم، زیرا یک جسم کوچک و نوک تیز که از چشم بیمار دیابتی پنهان مانده باشد، می تواند مقدمه ای برای ایجاد یک زخم بزرگ و آزاردهنده باشد.
۵. برخورد مناسب درمانی با کوچکترین زخم ایجاد شده بر روی پا
نکات مهم در برخورد درمانی با پای دیابتی عبارتند از:
۱. تا حد امکان بر روی محل زخم فشار وارد نکنیم، به عنوان مثال اگر انگشتان پا زخم شده است، سعی کنیم تا ترمیم زخم بر روی پاشنه پا راه برویم.
۲. زخم را به طور مرتب پانسمان کنیم.
٣. در صورت نیاز تحت نظر پزشک از آنتی بیوتیک مناسب استفاده کنیم.
۴. از میان برداشتن بافت های مرده در محل زخم که توسط پزشک انجام شده و به آن دبریدمان می گویند.
۵. قند را هر چه سریعتر به حالت نرمال نزدیک کنیم.
اگر اقدامات پنج گانه فوق را دقیق انجام دهیم، میزان نیاز به دخالت جراحی تا حدود قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.
عوارض بیماری دیابت، علائم و عوارض بیماری دیابت ، نشانه های بیماری دیابت و تشخیص عوارض به موقع این بیماری ، دیابت و بیماری های قلبی و کلیوی