پلاک میکروبی چیست؟
پلاک میکروبی یک لایه نرم، شفاف، لزج و بی رنگ حاوی توده های میکروبی است که در صورت بوجود آمدن شرایط مناسب در دهان به صورت چسبنده در سطح دندانها تشکیل می شود. بعضی از میکروبها موجود در پلاک از مواد قندی و نشاسته ای ( مواد ئیدروکربونه) استفاده کرده، تولید اسید می کنند. چسبناک بودن و وضعیت مخصوص پلاک میکروبی موجب می شود که اسیدهای تولید شده بر روی دندانها بمانند و به تدریج باعث پوسیدگی مینای دندان شوند.
چگونه می توان فهمید که دندانهایمان آلوده به پلاکهای میکروبی است؟
دندانپزشکان در همان نگاه اول متوجه پلاکهای میکروبی بر روی دندانهای شخصی که دچار بیماری دهان و دندان شده است، می شوند. اما افرادی که مرتبا مسواک نمی زنند، خود به آسانی می توانند به وجود پلاکهای میکروبی بر روی دندانهایشان پی ببرند. آنگاه هر گاه بوسیله لبه جسم نسبتا تیزی یا بوسیله ناخن به ملایمت بر روی دندان خود بکشند با این عمل مقداری ماده نرم و لزج از روی دندانها برداشته می شود که به خوبی قابل تشخیص است. حال اگر مقداری از این ماده لزج، همان پلاک را در زیر میکروسکوپ آزمایش کنیم گروههای عظیمی از میکروبها را مشاهده خواهیم کرد که منشا اصلی تمام بیماریهای شایع دهان و دندان بوده و باعث تولید پوسیدگی دندان، جرم دندان و بیماریهای لثه و پیوره اند.
پلاکهای میکروبی چگونه موجب بیماری می شوند؟
پلاکهای میکروبی قبل از هر چیز موجب تغییر PH (کمیت نشان دهنده میزان خاصیت اسیدی و بازی محیط) محیط اطراف خود می شوند و طی فعل و انفعالاتی، مواد معدنی شامل کلسیم و فسفر را که در بزاق دهان وجود دارد، سخت کرده، موجب پدید آمدن رسوبهای آهکی بر روی دندانها می شوند که به آن جرم دندان یا زنک دندان می گویند.
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان عبارتست از فساد تدریجی قسمتهای مختلف دندان. این فساد از مینای دندان شروع می شود و به تدریج به طرف عاج و داخل دندان پیش می رود. اصطلاح کرم خوردگی دندان را قدیمی ها به جای پوسیدگی دندان به کار می بردند.
شدت پیشرفت پوسیدگی دندان در چه دوره ای است؟
بطور کلی می توان گفت که دندانها بعد از بیرون آمدن از لثه بعضی در آن موقع که مینای آنها قابل نفوذتر است، آمادگی زیادی برای پوسیدگی دارند. بنابراین پوسیدگی دندان تقریبا از ۳ سالگی شروع می شود و شدت آن تا ۲۵ سالگی است.
از نظر شکل چند نوع پوسیدگی وجود دارد؟
از نظر شکل ۲ نوع پوسیدگی وجود دارد:
اول در حفرهم شکافهای مینای دندان که پوسیدگی پیشرفت فوق العاده سریعی دارد و در سنین ۱۰ تا ۱۹ سالگی زیاد است. دوم پوسیدگی که در سطوح صاف و جانبی دندانها پدید می آید و بیشتر در سنین ۱۸ تا ۲۵ سالگی نمودار می شود.
به حال خود گذاشتن دندان دچار پوسیدگی چه عوارضی در پی دارد؟
به حال خود گذاشتن دندان بدون ترمیم و پر کردن آن موجب می شود پوسیدگی و عفونت میکروبی به مغز دندان برسد و در انتهای ریشه دندان یک کیسه چرکی که به آن آبسه می گویند، تشکیل شود. بدیهی است بوجود آمدن آبسه با درد شدید همراه است. در این حالت نیز می توان از طریق مراجعه به دندانپزشک به درمان و معالجه دندان پرداخت و اگر این کار انجام نشود به ناچار دندان باید کشیده شود.
از کجا بفهمیم که دندانهایمان دچار پوسیدگی شده اند؟
نشانه اصلی پوسیدگی دندان، لکه و یا خال سیاه یا قهوه ای رنگی است که در سطح دندان مبتلا به پوسیدگی ایجاد می شود؛ اما گذشته از این نشانه، علایم دیگری نیز وجود دارد. مثلا دندان کرم خورده ممکن است نسبت به مواد سرد یا مواد شیرین حساس و دردناک شود. لثه یا قسمت بالای لثه که مربوط به دندان مبتلا به پوسیدگی است، امکان دارد متورم و یا خشک شود.
چرا در قدیم به پوسیدگی دندان کرم خوردگی می گفتند؟
در قدیم مردم عوام که از دانش پزشکی آگاهی چندانی نداشتند. آنها تصور می کردند کرم مخصوصی در داخل حفره های دندان لانه می کند و آنرا به تدریج می خورد. با پیشرفت دانش پزشکی همه مردم متوجه شدند که این عقیده درست نیست. با وجود این هنوز هم گروهی پوسیدگی دندان را کرم خوردگی می گویند.
علت اصلی پوسیدگی دندان چیست؟
علت اصلی پوسیدگی دندان تشکیل پلاک میکروبی بر سطح دندانهاست.
پیوره لثه و ریشه دندان چیست؟
بطور کلی اعضای نگاه دارنده دندان را بافتهای دور دندانی می گویند. این بافتها عبارتند از: لثه، استخوان، حفره آکوئل خانه دندان) و غشا، دور ریشه که دندان را در داخل استخوان فک ثابت می کند. پیوره که بیماری دور ریشه نیز نام دارد، عبارتست از یک سلسله اختلالات مرضی که در این بافتها ایجاد شده، تدريجا سبب از بین رفتن اتصال دندان به حفره آکوئل و سرانجام موجب لق شدن و افتادن دندان می شود.
علت پدید آمدن بیماری پیوره چیست؟
علت اصلی این بیماری عدم رعایت بهداشت صحیح است. به علت وجود میکروبهای مضر درد دهان، لثه ها ورم می کنند و دچار التهاب می شوند. عدم معالجة التهاب لثه موجب پیشرفت بیماری شده و به بافتهای اطراف ریشه دندانها یعنی بافت نگهدارنده دندانها می رسد و آنها را مبتلا می سازد. در این حالت لثه های تحریک شده از روی دندانها جدا شده و از آنها دور می شوند. به تدریج بين لثه و ریشه دندانها، حفره های پر از چرک و میکروب تشکیل می شوند. عدم اقدام بیمار به معالجه در این مرحله از بیماری موجب سرایت کردن عفونت به زیر لثه و استخوان های اطراف ریشه دندانها می شود و با ادامه این وضع دندانها لق شده و چاره ای جز کشیدن آنها باقی نمی ماند.
تشخیص بیماری پیوره بوسیله دندانپزشک چگونه صورت می گیرد؟
دندانپزشک برای تشخیص میزان پیشرفت بیماری پیوره از اشعه ایکس و رادیوگرافی استفاده می کند. به این ترتیب عمق حفره های عفونی تعیین می شود و دندانپزشک از میزان سرایت عفونت به استخوانها و تحلیل رفتن آنها آگاهی می یابد.
بیماری پیوره چگونه درمان می شود؟
روش های معالجه بر حسب مراحل مختلف بیماری و میزان پیشرفت آن متفاوت است. اگر بیماری در مرحله اولیه باشد، فقط جرم گیری از دندانها و تراشیدن و پاک کردن ریشه دندان از مواد زائد کافی است؛ اما در صورتی که بیماری پیشرفت کرده باشد، معالجه طولانی و شامل مراحل متخلفی خواهد بود که تمام این مراحل باید زیر نظر دندانپزشک انجام پذیرد.
آیا بوی بدن دهان می تواند نشانه وجود بیماری پیوره باشد؟
بله، وجود بیماری در دهان و دندان که پیوره نیز یکی از آنها است، می تواند یکی از علل بدبویی دهان باشد. غیر از عامل فوق، وجود بیماری در دستگاه گوارش و مصرف مشروبات الكلي، استعمال دخانیات و یا داروهای بدبو نیز می تواند در ایجاد بدبویی دهان موثر باشد.
جرم دندان چیست؟
همانطور که قبلا گفتیم پلاکهای میکروبی قبل از هر چیز موجب تغییر PH (کمیت نشان دهنده میزان خاصیت اسیدی و بازی محیط) محیط اطراف خود می شوند و طی فعل و انفعالاتی مواد معدنی شامل کلسیم و فسفر را که در بزاق دهان وجود دارد، سخت کرده، موجب پدید آمدن رسوبهای آهکی بر روی دندانها می شوند که به آن جرم دندان یا زنگ دندان می گویند.
چند نوع جرم دندان تاکنون شناخته شده است؟
۲ نوع جرم تاکنون شناخته شده است: یکی جرمهای خارج الثه ای یا بالای لثه ای که بر روی تاج دندان یا قسمتی از ریشه که نمایان شده است رسوب می کند و دیگر رسوبات زیر لثه ای که روی سطح ریشه ها و در زیر مخاط تشکیل می شود.
آیا با مسواک زدن می توان جرم دندان را از بین برد؟
خیر، با مسواک زدن نمی توان جرم یا رسوبات سخت آهکی را برطرف ساخت. جرم گیری از دندانها باید بوسیله دندانپزشکی انجام گیرد.
در صورتی که جرم گیری انجام گیرد چه خطراتی دهان و دندان را تهدید می کند؟
وجود جرم در زیر لثه و در روی ریشه دندان باعث بوجود امدن یک محیط غیر طبیعی و بیماری زا می گردد. از آنجا که جرمهای دندان، زبر و خشن و عفونت زا هستند، سلولهای مجاور خود را تحریک می کنند و باعث جراحت و عفونت می شوند. بنابراین اگر جرم گیری یا پاک کردن دندانها از موادی که دندان را فرا گفته اند، انجام نشود، دهان و دندانها را دچار بیماریهای بسیاری می گردند.
جرم گیری چگونه و با چه وسایلی صورت می گیرد؟
- معمولا بوسیله قلمهای جرم گیری توسط دندانپزشکان با بهداشتکاران انجام می گیرد.
- استفاده از دستگاه جدیدی به نام اولتراسونیک. این دستگاه با ارتعاشات سریع و نیز با پاشیدن آب به اطراف دندان و خنک کردن آنها، جرمها را سریع تر و راحت تر برطرف می کند. البته بعد از جرم گیری از قسمت تاج و مجاورت لثه ها بوسیله این دستگاه، لازم است که بقیه جرمها را بوسیله قلم دستی از دندانها جدا کنند. اگر در زیر لثه نیز جرم وجود داشته باشد، عمل جرم گیری در چند جلسه انجام خواهد گرفت.
دندان قروچه چیست؟
دندان قروچه عبارت است از عادت ساییدن دندانها. عنوان قروچه معمولا در خواب رخ می دهد ولی ساییدن با کوبیدن دندان ها در طول روز نیز شایع است. دندان قروچه مداوم ممکن است باعث خوردگی لثه ها و استخوانهای حمایت کننده از آنها در دهان شود.
مهمترین علایم شایع دندان قروچه کدامند؟
انقباض فراوان عضلات در یک طرف صورت، صداهای آزار دهنده دندان قروچه در شب. این صداها ممکن است چنان بلند باشند که دیگران را از خواب بیدار کنند. آسیب به دندانها، لثه و استخوان حمایت کننده ( در معاینه دندان، واضح است) و سردرد.
علل بوجود آمدن دندان قروچه چیست؟
اضطراب، تلاش ناخود آگاه برای تصحیح اشتباه در «گاز زدن» (تماس بین دندان های فوقانی و تحتانی در هنگام بسته بودن فکها).
چه عواملی خطر ابتلای افراد را به دندان قروچه بیشتر می کند؟
استرس، اضطراب یا الکلیسم.
آیا روشی برای پیشگیری از مبتلا شدن به دندان قروچه وجود دارد؟
در صورت امکان از وضعیت های استرس زا پرهیز کنید.
چه مدت طول می کشد تا دندان قروچه را درمان کرد؟
معمولا با درمان ظرف 6 ماه قابل علاج است.
مهمترین عوارض احتمالی فرد پس از ابتلا به دندان قروچه کدامند؟
بدون درمان ممکن است دندان ها، استخوانها و لثه در اثر فشار ساییدگی، خورده یا شکسته شوند.
برای مداوای هرچه سریعتر دندان قروچه چه کارهایی باید انجام دهیم؟
شناسایی مشکل به وسیله بیمار و تلاش آگاهانه برای ترک عادت، مراقبت دندانپزشک دندانپزشک شما ممکن است برای پیشگیری از دندان قروچه در هنگام خواب، یک پروتز محافظ شب بسازد و آن را در دهان شما کار بگذارد. یک پروتز محافظ شب شامل اسپلینت های متحرکی است که روی دندان ها قرار می گیرند تا فشار ناصحیح گاز زدن را بردارند.
